مصارف،کاربردها ی دارویی و فرآوری سنتی عناب
درتحقیق دیگری نشان داده شده است که عصاره آبی Ziziphus- joazeiro در مقایسه با قارچ کش آمفوتریسین B[8] ، واجد فعالیت ضد قارچ بسیار معنی داری بر ضد قارچهای :
Trichophyton rubrum
Candida gulliermondii
Candida albicans
Cryptocicus neoformans
Fonsecaea pedrosoi است (Cruz وهمکاران،2006).
عصاره های متانول و کلروفرم Z.oenopila فعالیت بسیار خوبی را بر ضد تعدادی از باکتریها نشان می دهد.عصاره کلروفرم چوب پنبه و برگ Z.rugosa فعالیت ضد قارچی را نشان داده است . عصاره متانول و اتيل استات چوب پنبه Z.rugosaنیز واجد فعالیت بازدارندگی بر ضد آنزیم B- گلوکورونیداز است (Shoeb وهمکاران،2005).
بعضی از گونه های جنس زیزیفوس حاوی عوامل ضد سرطان همچون بتولینیک اسید[9] هستند.در بذرهای Z.spinosa ، چوب پنبه ساقهZiziphus joazeiro. و رملیک وجود بتولین و بتولینیک اسید ثابت شده است (1).علاوه بر ویژگی ضد سرطانی خواصی همچون ضد ویروس (واجد فعالیت ضد ویروسHIV)، ضد تورم،ضد مالاریا و ضد میکروب نیز برای بتولینیک اسید یاد شده است.نقش ضد سرطانی این ماده در اثر القاء فرآیند آپوپتوزیس در سلولهاست (Mukherjee وهمکاران،2007).بذر های عناب واریته spinosaیک داروی سنتی چینی است که به دلیل عملکرد آن بر ضد بی خوابی استفاده می شود .تجزیه و تحلیل مواد حاصل از این بذر ها وجود ترکیبات ساپونینی ،فلاو نوئیدی و پلی ساکاریدی را در این گونه نشان داده است که ساپونینها از نظر اثرهای مسکن و خواب آور مؤثرتر از فلاونوئیدها هستند و پلی سا کاریدها هیچ کدام از اثرهای فوق را نشان نمی دهند (JiangJian وهمکاران،2007).
غربالگری اولیه عصاره Zizizphus- mauritiana حضور موادی همچون آلکالوئیدها ، فلاونوئیدها، گلیکوزیدها، ساپونینها و اسانس را در عصاره حاصل از ریشه آن نشان داده است. اثرهای ضد اسهال عصاره متانول به غلظت آن وابسته است و بازدارنده عملکرد اعصاب سمپاتیک و استیل کولین بر روده بزرگ خرگوش است و می توان از این عصاره در طب سنتی و به عنوان یک عامل ضد اسهال استفاده کرد. ( Dahiruو همکاران ، 2006). در تحقیقی نشان داده شده است که عصاره متانول برگ Ziziphus-oxyphylla محتوی آلکالوئید، آنتراکینونیک، گلیکوزید ، فنل ، رزین، ساپونین و تانن است. این عصاره دارای فعالیت بسیار قوی تب بر و Anti-nociceptive بوده که در درمان درد و تب کاربرد دارد (Nisar و همکاران ، 2007). برگ عناب مي تواند براي كاهش قند و چربي خون در افراد ديابتي مورد استفاده قرار گيرد (شيردل ، ز. و مدني ، ح . و ميربدلزاده،ر.1387)
فائو روزانه در رژیم غذایی افراد بزرگسال مصرف حتی یک میوه عناب را برای به دست آوردن ویتامین سی و ویتامین ب کمپلکس توصیه می کند.کیونگ ترکیبات آ.م.پی و جی . ام .پی. را درمیوه عناب بررسی کرد و نشان داد که میوه های خشک حاوی100 تا 600 نانو مول بر گرم و میوه های تازه دارای 100 تا 150 نانو مول بر گرم آ.م.پی و جی . ام .پی. میباشد .(3)
عناب ضمن اینکه خون را تصفیه مي كند ، خونساز نیز می باشد . التهاب ،تشنگي ، ناراحتیهای خون ، درد كليه ، كبد و مثانه را تسكين مي دهد. ماليدن آن به تنهايي يا با هسته، التهاب و ورم چشم را تسكين مي دهد، آشاميدن آب عناب خيس كرده و يا دم كرده آن مخلوط با عرق كاسني يا سكنجبين براي ناراحتیهای صفرا و خون مفيد است ، مقدار خوراكی ميوه عناب تا 50 عدد است . از جوشانده مخلوط عناب ، انجير ، خرما و كشمش به عنوان داروي مفيد براي درمان بيماريهاي سينه ،در طب عوام استفاده می شود . مصرف عناب هيچ گونه تحريكي در دستگاه گوارش ايجاد نمي كند. از اين جهت براي اشخاصي كه دستگاه هضم حساس دارند مناسب است . عناب نارس و سبز بي مزه ، گس و لعاب دار است و ارزش خوردن ندارد ، زيرا سنگين و خيلي دير هضم است به همين علت خيلي سفارش شده كه عناب قبل از رسيدن مصرف نشود . علاوه بر خاصيت خنكي ، ماده اي در عناب است كه خلط آور بوده و از قديم براي درمان سرفه ، مداواي بيماري سينه ، كبد ، مثانه و رفع التهاب مصرف مي شده است . جوشانده عناب سموم بدن را دفع مي كند و گرفتگي صدا را از بين مي برد ، خون را صاف مي كند و براي سينه درد ، سوزش گلو ، ناراحتیهای ریه و کمردرد ، مفيد است . اگر زياد بخورند دير هضم است و مصلح آن موز و شکر است ، مصرف 10تا15 دانه خشك يا تازه به مدت چند روز برای مداوا ، كافي است .كوبيده عناب خشك را شب در آب سرد خيس کرده و صبح ناشتا بخورند، براي درمان كلسترول خون و شستشوي كليه مفيد است . برگ درخت عناب ساپونین قابل توجهی داشته و خاصيت شويندگي دارد . اگر كمي برگ تازه در كف دستها له شود، با آب توليد كف مي كند و به جاي صابون مي توان از آن استفاده كرد. اگر عناب را با هسته بسايند ، گرد به دست آمده زخم روده را مداوا مي كند،مصرف شیره حاصل از محل شكستگي شاخه درخت عناب يا تركهايي كه به هر علتي روي تنه پيدا مي شوند ، همراه با كمي سركه براي تقويت عمومي بدن مفيد است . چوب درخت عناب به علت داشتن تانن فراوان قابض بوده و در مداواي اسهال مفيد است .
مسيح دانشمند عرب نشان داد كه عناب بيماري آسم را درمان كرده و كمي حافظه را بهبود مي بخشد .