مصارف،کاربردها ی دارویی و فرآوری سنتی عناب
جدول 2-2 – تركيبات موجود در عناب تازه و خشك (3)
میانگین | حداکثر | حداقل | شرح |
408.4 | 1174 | 61 | ویتامین سی (میلیگرم بر 100 گرم)* |
38.1 | 302.5 | 3.8 | آ.ام.پی (نانومول در هر گرم) * |
29.4 | 45 | 17.2 | درصد مواد جامد محلول * |
66.8 | 72.1 | 53.3 | درصد قند |
54.7 | 66.2 | 46.9 | درصد کنترل قند |
21 | 34.7 | 14.3 | درصد فروکتوز |
6.1 | 10.3 | 4.5 | درصد سلولز |
1.2 | 2.2 | 0.4 | درصد پکتیک |
5.3 | 6.8 | 4 | درصد پروتئین |
1.6 | 2 | 1.2 | درصد اسیدیته |
2.2 | 3 | 1.5 | درصد محتوای خاکستر |
453.2 | 862 | 127 | کلسیم (میکروگرم در گرم) |
711.5 | 1095 | 410 | فسفر (میکروگرم در گرم) |
61.3 | 99.7 | 26.9 | آهن (میکروگرم در گرم) |
جدول 2-3 – مقایسه ترکیبات غذایی بین میوه سیب و میوه درخت عناب (3)
نوع | رطوبت(%) | مقدار گرمایی (100g ) | پروتئین(%) | لیپید(%) | کربوهیدرات(%) |
میوه عناب تازه | 73.4 | 99 | 1.2 | 0.2 | 23.2 |
میوه عناب خشک | 19.0 | 308 | 3.3 | 0.4 | 72.8 |
میوه تازه سیب | 84.6 | 58 | 0.4 | 0.5 | 13 |
5- مروری بر مطالب :
عناب به عنوان يك گياه دارویي و با خواص غذایي بالا به صورت تازه و خشك مصرف مي شود . اين ميوه سرشار از ويتامين c است.در حالت تازه 74/ 36 درصد و در حالت خشك 65 الي 77/71 درصد قند دارد و به همين دليل از آن در توليد كمپوت و شيريني استفاده مي شود. شيگجن دانشمند چيني در قرن شانزده ميلادي در كتاب داروهاي گياهي ذكر کرده كه عناب در2 هزار سال قبل مصرف دارویي داشته و در كشورهاي شرق آسيا از ميوه ، بذر ، برگ ، پوست و ريشه آن براي معالجه بيماريها از جمله كاهش تب استفاده مي شده است . در هندوستان از ميوه عناب به عنوان داروي لعاب دار و نرم كننده سينه و جلوگیری از خون قاعدگی استفاده مي شود و براي تصفيه خون و كمك به هاضمه تجويز مي شود ، جوشانده ريشه عناب را براي كاهش تب به كار مي برند و گرد ريشه خشك آن را روي زخمها و جراحتهاي كهنه مي ريزند ، التيام بخش است .پوست درخت عناب، دارویي براي قطع اسهال می باشد. در كره از هسته آن به عنوان خواب آور و مخدر استفاده مي شود .
در چين از ميوه عناب و مغز هسته آن استفاده دارویي مي شود ، از عناب به عنوان پادزهر در مورد مسموميتهاي حاصله در اثر آكونيت و ژانسیانا(هر دو از گياهان خيلي سمي هستند) به كار مي رود.عصاره زیزیفوس به عنوان یک داروی هومئوپتیک محلی در نواحی دیگر همچون آسیای میانه ،آفریقای جنوبی و آمریکای شمالی استفاده می گردد.تقریباً همه بخشهای گیاه زیزیفوس برای اهداف دارویی استفاده می شود .ویژگی عمومی گیاهان زیزیفوس خواص ضد تورم و ضد باکتریایی آنهاست ،تنوع گسترده ویژگیهای دارویی گیاهان زیزیفوس بسیار جالب توجه بوده و عصاره حاصل از این گیاهان بر ضد بیماریهای پوستی ،پرادراری ،تب و بی خوابی استفاده می شود. عناب ضمن اینکه خون را تصفیه مي كند ، خونساز نیز می باشد . التهاب ،تشنگي ، ناراحتیهای خون ، درد كليه ، كبد و مثانه را تسكين مي دهد. ماليدن آن به تنهايي يا با هسته، التهاب و ورم چشم را تسكين مي دهد، آشاميدن آب عناب خيس كرده و يا دم كرده آن مخلوط با عرق كاسني يا سكنجبين براي ناراحتیهای صفرا و خون مفيد است. از جوشانده مخلوط عناب ، انجير ، خرما و كشمش به عنوان داروي مفيد براي درمان بيماريهاي سينه ، در طب عوام استفاده می شود . مصرف عناب هيچ گونه تحريكي در دستگاه گوارش ايجاد نمي كند. جوشانده عناب سموم بدن را دفع مي كند وگرفتگي صدا را از بين مي برد ، خون را صاف مي كند و براي سينه درد ، سوزش گلو ، ناراحتیهای ریه و کمردرد ،مفيد است.عناب تازه از نظر طبيعت طبق رأي حكماي طب سنتي معتدل در حرارت و برودت و مايل به رطوبت و طبق نظر شیخ الرئيس ابو علي سينا كمي سرد است و از نظر خشكي و رطوبت معتدل است. در مورد خواص آن معتقدند كه عناب از عوامل ملين و نرم كننده سينه است.مضرات عناب اين است كه در معده هاي سرد ايجاد نفخ مي كند و براي اصلاح آن بايد شكر و موز خورد . ترشح اسپرم را كاهش مي دهد و نيروي جنسي را كم مي كند . براي پرهيز از اين عوارض بايد عناب را مخلوط با داروهاي محرك نظير عسل خورد.اگر برگ عناب در دهان جويده شود تا چند دقيقه دچار بي حسي مي شود و طعم درك نمي شود.