اكو فيزیولوژي عناب
در جنس زیزیفوس باز و بسته شدن روزنه ها تحت تأثیر خشکی محیط است. با افزایش تنش آب ، تنظیم اسمزی اتفاق می افتد. مواد محلول در شیره سلول باعث حفظ فشار تورژسانس خواهد شد و سبب رشد پیوسته در طی مرحله خشکی خواهد شد. در نتیجه تنظیم اسمزی در جنس زیزیفوس ، عملکرد بسیاری از متابولیتها تحت شرایط تنش خشکی ادامه می یابد. هنگامی که محدودیت شدید آب اتفاق می افتد ، ریزش برگهای درختان جنس زیزیفوس به صورت انتخابی صورت می گیرد. از دست دادن برگها در گیاهانی که تحت تنش آب هستند، یک سازگاری سودمند برای کاهش از دست دادن آب است. درختان جنس زیزیفوس قادر هستند که در دوره های طولانی مدت خشکی بدون وجود برگ زنده بمانند. سطوح بالای مواد موسیلاژی در شاخه ها و ساقه درختان همانند مخازن ذخیره ریشه موجب حفظ متابولیسم گیاهان در طی دوره های خشک می گردد.
در مطالعه ای اساس فیزیولوژیکی مقاومت به خشکی در گونه زیزیفوس rotundifolia (درخت میوه چند منظوره شمالی ترین منطقه بیابانی هند) در شرایط گلخانه ای بررسی شد. پاسخ اولیه به کاهش محتوی آب – خاک، کاهش کل مواد محلول برگها افزایش می یابد که نشان دهنده تنظیم اسمزی است ، غلظت نشاسته برگ کاهش یافته و افزایش قابل توجهی در قندهای محلول شش کربنه و سوکروز صورت می گیرد. در برگهایی که تحت تأثیر شرایط شدیدتر خشکی قرار دارند، افزایش فعالیت نیترات ردوکتاز همراه با افزایش غلظت پرولین رخ خواهد داد. همانگونه که کمبود آب افزایش می یابد، کربن همانند سازی شده از سمت برگها حرکت کرده و در ساقه و ریشه توزیع می گردد و پس از این مرحله ریزش برگها صورت می گیرد . در این حالت تعرق کل گیاه کاهش یافته و گیاه وارد مرحله خفتگی می شود (Arndt و همکاران ، 2001).
تعدادی از گونه های این خانواده ویژگیهای گزرومورفیک همچون کاهش سطح برگ یا فقدان برگ، کوتاه شدن محور انشعاب، وجود خار یا کرک و اشکال بوته ای را نشان می دهند (Richardson و همکاران،2000).
5-2- تنش شوری :
با توجه به وضعيت عمومي آبهاي کشور (به غير از قنوات) كه اكثراً داراي Ec هاي بالاتر از 4 میلی موز بر سانتیمتر مي باشند، رشد موفق اين درخت در چنین نقاطی نشان از تحمل درخت به شوري مي باشد .حد مقاومت شوری آب برای عناب 3 میلی موز بر سانتیمتر و رشد موفقیت آمیز گونه های دیگر این جنس در نزدیکی چاههای با آب شور 9/5 میلی موز بر سانتیمتر و رشد این گونه ها در اراضی با آب زیرزمینی دارای نسبت سدیم به کلسیم برابر با 75/12گزارش شده است ( Armitage ،1985) .
5-3- تنش دمایي :
عناب در مناطقي كه از ارتفاع بالاتري برخوردار باشد محصول بهتري توليد مي كند و در نواحي كوهستاني با زمستانهاي سرد به خوبي رشد و نمو مي كند . وجود گرماي شديد همراه با باد كه مصادف با زمان تلقيح در اين درخت مي شود به عنوان تنها عامل كاهش دهنده عملكرد مطرح است . عناب تنها درختي است كه هم از سرماي ديررس بهاره و هم از سرماي زودرس پایيزه مصون مي باشد.درخت عناب در مقابل تغييرات درجه حرارت مقاومت شديد دارد و مي تواند فاصله حرارتي حداقل مطلق درجه حرارت برابر 31- (2)درجه سانتيگراد و حداكثر مطلق 48+ درجه سانتيگراد يعني جمعاً در حدود 79 درجه سانتيگراد تغييرات درجه حرارت هوا را تحمل كند ولی میانگین دما ، برای رشد و میوه دهی مناسب این درخت 5 تا 25 درجه سانتيگراد می باشد(1و2).