تولید عناب بر پایه دانش بومی
10-2 – آبیاری :
بسته به آب موجود در سال اول آبیاری هر 5 روز و در سالهای بعد هر 10 روز صورت می پذیرد .روش آبیاری مرسوم همان آبیاری کرتی می باشد ولی گاه برای درختان عنابی که امکان آبیاری مداوم وجود ندارد باغداران به صورت خودجوش و ابتکاری از سبو یا کوزه برای آبیاری آنها استفاده می کنند.( تصویر 5-1) برای مبارزه با سرمازدگی درختان از دود کود گاوی، لاستیک و مخلوطی از هر دو استفاده می شود. آبیاری بسیار خوب است ولی چون اراضی عناب کاری خرده مالکی است و در آن شب خاص که می خواهد سرماوری شود ، همه نمی توانند اراضی خود را آب بدهند(چون آب از آنها نیست) در نتیجه بیشتر از دود استفاده می شود.در باور عموم نظر بر این است ،سالی که باران و برف کافی بیاید درخت عناب علاوه بر تولید گل و میوه خوب ،از رشد خوبی نیز برخوردار خواهد بود .
11- برداشت عناب :
برداشت از 15 مرداد تا اوایل شهریور به دو صورت تازه خوری و خشک انجام می گیرد. در هر دو حالت یک نفر به بالای درخت رفته و با یک چوب و یا با دست نسبت به برداشت و زدن ضربه به شاخه هایی که میوه رسیده دارند، اقدام می کند و میوه های ریخته شده نیز در صافی یا پارچه ای که به همین منظور بافته شده جمع آوری می گردد .عنابهای تازه یا کلپیسه در ظروف کوچک جمع آوری می شوند تا لهیده نگردند و عنابهای خشک در کیسه 15 تا50 کیلویی جمع آوری شده و انتقال می یابند . میوه تازه را در برابر آفتاب پهن می کنند تا خشک شوند و سپس جمع آوری و بادکشی برای جدا سازی مواد زاید مانند شاخه ، خاک ، برگ ، عناب کلشک و مهرگونی صورت می گیرد . گاهی به منظور نچسبیدن میوه های تازه به ذرات خاک روی پشت بام و به همدیگر ، مقداری خاکستر نرم را با آن مخلوط می کنند تا رطوبت اضافی گرفته شود و از کیفیت میوه و همچنین دچار شدن به چروکیدگی و دوده (قارچ فوما ژين) جلوگیری گردد.فروش محصول معمولاً به صورت سرباغی و بازار محلی و کمتر در خارج از استان صورت می پذیرد.
12. حکم اجرت کارگر و نگهداری عناب :
در این درختان به 5 حالت عمل می شود :
1. آبیاری و نگهداری از کارگر و بقیه از مالک : 3 به 1
2. آبیاری، نگهداری و کوددهی از کارگر و بقیه از مالک : 2 به 1
3. آبیاری، نگهداری، کوددهی و کاشت نهال با کارگر و بقیه از مالک: نصف به نصف
4. هرگاه مالک ملک را به کارگر اجاره بدهد: تمام محصول از کارگر و مالک فقط ضامن پول اجاره است. چون اراضی کاشت این درخت اکثراً خرده پا و کوچک می باشند، معیار خاصی برای اجاره زمین نمی باشد و مبنای اجاره براساس گندم است یعنی هر طاقه یا سهم آبی که مثلاً 2 خروار و 70 من گندم بدهد، ملاک اجاره زمین یا یک سهم آب می باشد.
5. حکم کسی که روی درخت برود و میوه برداشت کند: هرگاه کارگر و مالک میوه های درخت را به کس دیگر بدهند تا پایین کند: تقسیم محصول 10به 1 است یعنی کارگر از محصول پایین شده که در اصطلاح از میان گویند به نسبت 10 به یک از 4 سهم مالک و 10 به یک از یک سهم کارگر به عنوان سهم ته گری، محصول خود را که در حقیقت همان هزینه کارگری اوست بر می دارد.
12- خواص دارویی :
در باور عمومی عناب میوه نیست بلکه گیاه دارویی است و سبب شفاء می شود .
1- از برگ آن برای مصرف دام استفاده می شود .
2- ازچوب آن برای قصابی ، میانه قلیان ، ساخت شانه و جلک نخ ریسی استفاده می شود .
3- میوه آن ، رفع سرماخوردگی ، سرفه و تب می کند.
4- بخور میوه آن بسیار نافع است .
5- مسهل است وچون دیر هضم است رفع گرسنگی می کند .
6- از برگ آن برای شستشو و رنگ آمیزی نخ قالی استفاده می شود .
7- برگ را پخته و روی محل شکستگی یا تورم می گذارند تا بهبود یابد .
8- از پودر برگ، پوست تنه وهسته عناب به عنوان نم گیر و جلوگیری از ایجاد عرق در نوزادان استفاده می شود.