شناسايي اکوتیپهای محلی عناب

شناسايي اکوتیپهای محلی عناب

شناسايي اکوتیپهای محلی عناب و تاسیس ژرم پلاسم درخت عناب


1- اهمیت شناسايي ژنومهاي مختلف عناب :

جستجو برای يافتن ژنومهاي مختلف گياهي مانند عناب وحفظ ، نگهداري و معرفي آن جهت جلوگيري از انقراض آن يكي از اساسي ترين و ابتدايي ترين امور در شناسايي و شناساندن ارقام و واريته هاي مختلف اين گونه مي باشد . معمولاً شناسايي در گونه هاي باغي به دليل اينكه دامنه اقليمي متنوعتري برای رويش دارد ، مشكلتر از محصولات زراعي مي باشد . نمونه هاي اهلي و اصلاح نشده داراي صفات و خصوصياتي مي باشند كه در گونه هاي اصلاح شده يافت نمي گردد و به همين علت است که باید اين نمونه هاي وحشي جمع آوري شده و از صفات خوب آن جهت به كارگيري در امور اصلاح نژاد استفاده نمود .

2- تأسیس ژرم پلاسم و جمع آوری ژنوم درخت عناب :

اولین حرکت علمی تحقیقاتی در خصوص بررسی ویژگیهای مرفولوژیکی و  فنولوژیکی درخت عناب توسط مرکز تحقیات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم با جمع آوری پاجوشهای عناب از 6 استان عناب خیز کشور و شامل 31 اکوتیپ صورت گرفت که بعد از طی 2 سال پاجوشهای جمع آوری شده در سه گروه مستقل خراسانی، اصفهانی و مازندرانی قرار گرفتند (توکلی نکو،1381).در سال 1387 مدیریت جهاد کشاورزی سربیشه به منظور بررسی ویژگیهای مرفولوژیکی، ژنتیکی، فنولوژیکی و فیزیولوژیکی نسبت به احداث یک کلکسیون عناب از 8  استان کشور ، 4  اکوتیپ عناب خیز خراسان جنوبی و2 اکوتیپ عناب افغانی که از گذشته های دور در مناطق مرزی کاشت می شده است ، اقدام  کرد.

این اکوتیپها از میان 8  استان عناب خیز کشور (استانهای  لرستان ، مازندران، گلستان، خراسان جنوبی و رضوی ، اصفهان  ، قم و فارس) جمع آوری و در محل مناسب کاشته شدند. برای انتخاب پایه های برتر از نقاط مذکور، در دو نوبت و بعد از مشورت با کارشناسان هر منطقه و استفاده از نظرات باغداران مجرب و صاحب نظر به تهیه پایه های برتر هر اکوتیپ به تعداد 10 پاجوش اقدام شد. بعد از این مرحله در زمستان و فصل مناسب انتقال پاجوشها دوباره به این مناطق مراجعت و از درختان عنابی که از وضعیت بهتر تغذیه و هرس برخوردار بودند، پاجوشهای با کیفیت تا اندازه 70 سانتیمتر تهیه شد. پاجوشها درون کیسه های پلاستیکی با خاک همان منطقه که از رطوبت کافی برخوردار بود تا ارتفاع 50 سانتیمتر، به گونه ای که ریشه ها در مجاورت هوا قرار نگیرند، پرشد. این طرح 5 ساله که تا سال 1392 ادامه می یابد( نگاره7-15)، سرانجام به بیان و معرفی ارقام عناب برای ایران، ارائه گزارش کاملی از ویژگیهای مرفولوژیکی ، فیزیولوژیکی و فنولوژیکی ، تهیه نسخه ژنتیکی عناب ایران ، شناسایی ژنوتیپهای برتر عناب برای تکثیر، شناسایی آفات و بیماریهای درخت عناب ،بررسی روشهای تکثیر درخت عناب و ریشه یابی بومی بودن عناب در ایران می پردازد.

در این طرح نسبت به تهیه چند پایه از چند نقطه در یک استان اقدام نشد. زیرا با درنظرگرفتن گزارش نهایی طرح شناسایی اکوتیپهای عناب ایران توسط مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قم که اکوتیپها را به سه گروه تقسیم می کرد، دیگر نیازی به انجام این کار نبود. در هر استان به منظور یک گروه بندی اولیه از وضعیت اکوتیپهای برتر عناب بر اساس شکل ظاهری میوه تحقیقی صورت گرفت. برای نیل به این هدف در دو مرحله در فصل رویش یکی در زمان تشکیل میوه و دیگری در زمان  تغییر رنگ میوه به این مناطق مراجعت شد .

3- شناسايي اکوتیپهای محلی عناب بر اساس شکل ظاهری میوه :

در زمينه شناسايي ژنومهاي گياهي در عناب تحقيق موثقي صورت نپذيرفته است كه بتوان با استناد به آن ، به معرفي ارقام ايران پرداخت ، لذا در این خصوص مؤلف(غوث ،1385-1387) به شناسايي اکوتیپهاي متعارف و  ارقام بومی بر اساس شكل ظاهري ميوه در خراسان جنوبي كه بيشترين سطح زير كشت عناب ( بيش از 90% ) را در سطح كشور  داراست و سایر استانهاي عناب خیز پرداخت که براي نیل به اين هدف مراحل ذيل طي گرديده است :

1-شناسايي و مكان يابي مناطق عناب كاري در هر استان و شهرستانهاي تابعه.

2-تعيين روستاهاي با گسترش بيشتر عناب.

3-تعيين قدمت درخت كاري عناب در هر روستا و پيدا كردن قديمي ترين درختان  عناب هر روستا به منظور به دست آوردن نمونه ها ی خالص تر .

4-تهيه نمونه هاي متعارف از ميوه عناب رسيده وارائه به باغداران مجرب و پير و چوپانان ( به دليل اينكه اين افراد بيشتر از هركسي در ارتفاعات و دشتها رفت و آمد داشته و به محيط آشنا هستند) براي به دست آوردن درختان عناب با ميوه هاي متفاوت .

–~~~~~~~~~~~~–

5-انجام عملياتهاي صحرايي مشاهده اي وكوهپيمايي .

بعد از طي اين مراحل و شناسايي درختان با ميوه هاي متفاوت از هر درخت تعداد 100 نمونه تصادفي از نقاط مختلف تاج درخت انتخاب و بعد از انجام مقايسات ميوه ها از نظر شكل ، اندازه ،رنگ گوشت و پوست میوه ، شكل و اندازه هسته  و ميوه ، تعداد 14 ميوه با شكل ظاهري مخصوص به خود به شرح ذيل معرفي شدند . نکته جالب این است که تمامی این فنوتیپها در سطوح  عناب کاری استان خراسان جنوبی موجود می باشد.

1 –  عناب خرمایی 1:

از نظر شکل و اندازه میوه در ابتدا باریک و دراز بوده که به تدریج و با رسیدن آن  کشیده ، دراز و تا  32 میلیمتر می رسد و به اندازه یک خرمای معمولي می شود . طعم و مزه بسیار خوشمزه و ماندگاری بالا دارد .رنگ فرابر قرمز روشن است .  ديررس بوده و دارای هسته درشت با یک زایده نیش مانند در انتهای هسته میوه و به اندازه 8 میلیمتر می باشد. درخت دارای خار می باشد. این نوع میوه در غالب نقاط استان خراسان جنوبی از جمله :  روستای کنگان قابل دیدن می باشد . (نگاره 7-1)

2-  عناب خرمایی 2:

از نظر شکل و اندازه میوه در ابتدا باریک و دراز بوده که به تدریج و  با رسیدن آن  کشیده،دراز و تا 32 میلیمتر می رسد و به اندازه یک خرمای معمولي می شود .طعم و مزه بسیار خوشمزه و ماندگاری بالا دارد .رنگ فرابر قرمز روشن است . ديررس بوده و دارای هسته درشت و فاقد زایده نیش مانند در انتهای هسته میوه و به اندازه 8 میلیمتر  می باشد ، درخت دارای خار می باشد. این نوع میوه در غالب نقاط استان خراسان جنوبی از جمله : روستای کنگان و منطقه بزنوید الیگودرز قابل دیدن می باشد.(نگاره 7-2).

3- عناب خرمایی3  :

از نظر شکل و اندازه میوه در ابتدا باریک و دراز بوده که به تدریج و با رسیدن آن  کشیده ، دراز و تا  32 میلیمتر می رسد و به اندازه یک خرمای معمولي می شود . طعم و مزه بسیار خوشمزه و ماندگاری بالا دارد . رنگ فرابر قرمز تیره  است . ديررس بوده و دارای هسته درشت با یک زایده نیش مانند در انتهای هسته میوه و به اندازه 6 تا 8 میلیمتر می باشد. درخت دارای خار می باشد. این نوع میوه درغالب نقاط استان خراسان جنوبی از جمله :  روستای کنگان دیده می شود (نگاره 7-3).

4- عناب خرمایی4  :

از نظر شکل و اندازه میوه در ابتدا باریک و دراز بوده که به تدریج و با رسیدن آن  کشیده ، دراز و تا  32 میلیمتر می رسد و به اندازه یک خرمای معمولي می شود . طعم و مزه بسیار خوشمزه و ماندگاری بالا دارد . رنگ  فرابر آن قرمز تیره  است . ديررس بوده و دارای هسته درشت و فاقد زایده نیش مانند در انتهای هسته میوه و به اندازه  5 میلیمتر می باشد. درخت دارای خار می باشد . این نوع میوه درغالب نقاط استان خراسان جنوبی و روستای مقام ساری  در استان مازندران دیده می شود(نگاره 7-4).

 5- عناب هسته درشت :

عنابی است که از نظر رنگ و طعم تفاوتی با سایر عنابها نداشته ولی دارای هسته چوبی درشت می باشد و از نظر اندازه میوه 25 میلیمتر می شود و دارای هسته درشت و به اندازه 18 میلیمتر می باشد، فرابر به رنگ قرمز روشن و درخت دارای خار می باشد. این نوع میوه در غالب نقاط استان خراسان جنوبی از جمله : روستای کنگان دیده  می شود.(نگاره7-5)

6- عناب گردویی 1 :

عناب کروی شکل بزرگ با رنگ و طعم مناسب و ماندگاری بالایی  می باشد که در صورت تغذیه مناسب و وجود آب کافی برای آبیاری تا حدودی به درشتی یک گردو می شود . دارای هسته متوسط با فرورفتگی در دو طرف هسته خود می باشد .  هسته چوبی ، درشت و به اندازه  8 تا 10 میلیمتر می باشد . از نظر اندازه میوه  20 تا 25 میلیمتر می شود ، درخت دارای خار می باشد. این نوع میوه  در غالب نقاط استان خراسان جنوبی  ازجمله : روستای کنگان و چاه کلنگی خواه  دیده می شود(نگاره 7-6).

7- عناب گردویی2 :

عناب کروی شکل بزرگ با رنگ قرمز خونی و تیره ، طعم مناسب و ماندگاری بالایی می باشد که در صورت تغذیه مناسب و وجود آب کافی برای آبیاری تا حدودی به درشتی یک گردو می شود . هسته با فرورفتگی در دو طرف  خود می باشد و دارای هسته چوبی درشت به اندازه 8 تا 10 میلیمتر می باشد و از نظر اندازه میوه 20 تا 25 میلیمتر می شود . درخت دارای خار می باشد . این نوع میوه درغالب نقاط استان خراسان جنوبی از جمله : روستای درح ، گیوک ،گزیگ دیده می شود (نگاره7-7 ).

 8 – عناب گردویی3  :

عناب کروی شکل بزرگ با رنگ قرمزروشن و طعم مناسب و ماندگاری بالایی می باشد که در صورت تغذیه مناسب و وجود آب کافی برای آبیاری تا حدودی به درشتی یک گردو می شود . دارای هسته ای متوسط با فرورفتگی در دو طرف هسته خود می باشد و از نظر اندازه میوه  20 تا 25 میلیمتر می شود. هسته ریز و کوچک و به اندازه3 تا  4 میلیمتر می باشد . درخت دارای خار   می باشد. این نوع میوه درغالب نقاط استان خراسان جنوبی از جمله : روستای سیوجان، گیوک و خانقاه بردسکن دیده می شود (نگاره 7-8).

9-  عناب انگشت عروس 1  :

عنابی باریک و دراز که از نظر اندازه از عنابهای معمولی کوچکتر و باریکتر و به خوش رنگی واریته های دیگر می باشد و شبیه پوکه می باشد و از نظر اندازه میوه 15 تا 18 میلیمتر می شود و دارای هسته متوسط و به اندازه 5 میلیمتر می باشد . درخت دارای خار می باشد . این نوع میوه در غالب نقاط استان خراسان جنوبی از جمله : روستای کشوک پایین بیرجند دیده می شود (نگاره 7-9).

10-عناب انگشت عروس 2  :

عنابی باریک و دراز که از نظر اندازه از عنابهای معمولی کوچکتر و باریکتر و به خوش رنگی واریته های دیگر می باشد و شبیه پوکه می باشد و از نظر اندازه میوه 10 تا 12 میلیمتر می شود و دارای هسته متوسط و به اندازه 3 میلیمتر می باشد .درخت دارای خار می باشد. این نوع میوه درغالب نقاط استان خراسان جنوبی از جمله : روستای روستاهای کشوک پایین بیرجند ،درخش و آسیابان دیده  می شود (نگاره 7-10).

 11 – عناب پستانکی  1 :

عنابی است که در ابتدا پهن و سپس از وسط میوه دارای کمربندی شده که میوه را به دو بخش کوچک و بزرگ جدا می کند.از نظر رنگ و طعم به مانند سایر واریته ها  می باشد و دارای ماندگاری بالاییست که این درخت به نام محلی و رایج سینه مردی شهرت دارد. اندازه میوه 13 میلیمتر می شود و دارای هسته متوسط و به اندازه 5 میلیمتر  می باشد . درخت دارای خار می باشد. (نگاره 7-11) این نوع میوه در روستای برزادران بیرجند دیده می شود .

12- عناب پستانکی  2  :

عنابی است که در ابتدا پهن و سپس از وسط میوه دارای کمربندی شده که میوه را به دو بخش کوچک و بزرگ  جدا می کند .از نظر رنگ و طعم به مانند سایر واریته ها می باشد و دارای ماندگاری بالاییست و این درخت به نام محلی و رایج سینه دختری شهرت دارد.اندازه میوه 10 میلیمتر می شود و دارای هسته متوسط و به اندازه 3 تا 5  میلیمتر می باشد .درخت دارای خار می باشد. این نوع میوه  در روستای برزادران بیرجند دیده می شود(نگاره 7-12).

–~~~~~~~~~~~~–

13– عناب خزدوکی :

عناب رایج که در اکثر خانه ها کشت می گردد و بیضوی شکل می باشد و از طعم بسیار مطلوبی بر خوردار است و  اندازه میوه  18  میلیمتر می شود و دارای هسته متوسط  و  به اندازه 5 میلیمتر می باشد. درخت دارای خار می باشد.  این نوع میوه در روستای کوهپایه اصفهان و غالب نقاط استان خراسان جنوبی دیده می شود(نگاره 7-13).

14 –  عناب نخودی :

عناب بسیار کوچک به اندازه کسور و هسته بیشتر میوه را در بر می گیرد که دارای مزه و رنگ عالی بوده ، اندازه میوه6 میلیمتر می باشد و دارای هسته متوسط و به اندازه 4 میلیمتر می شود. درخت دارای خار می باشد. این نوع میوه در غالب نقاط استان خراسان جنوبی از جمله : روستای کشوک پایین، شواکند ،گیوک بیرجند و منطقه کلاله در استان گلستان دیده  می شود(نگاره 7-14).

4- بررسي مولكولي تنوع ژنومي در اكوتيپهاي عناب ايران :

با تمام اهمیتی که گیاهان منطقه‌ای نظير عناب در اقتصاد مناطق مختلف کشور داشته و دارند، در عرصه پژوهش خصوصا در زمينه مولكولي مورد غفلت قرار گرفته اند. با عنایت به اهمیت اقتصادی و دارویی این گیاه، اولین قدم برای برنامه‌های اصلاحی عناب، اطلاع از تنوع ژنتیکی و روابط خویشاوندی ميان ژنوتيپها و اكوتيپهاي مختلف آن است. بارکدگذاری DNA [1] ابزاری جدید و جذاب در پژوه‌های تاکسونوميكی است. بارکد DNA یک توالی بسیار کوتاه استاندارد از یک ژن کاملاً شناخته شده است. به کمک این توالی , به طور امیدوار کننده ای می‌توان پی برد که هر گیاه به چه گونه‌ای تعلق دارد. نتایج محققان مختلف نشان می‌دهد که ژن کلروپلاستی  matK می‌تواند به عنوان بارکدی مناسب برای شناسایی خویشاوندیهای درون و بین جنسهای مختلف گياهان به کار رود. این ژن که به عنوان مارکر فیلوژنتیک مطرح است در اینترون جداکننده ناحیه کد‌کننده trnK کلروپلاست گیاهی قرار دارد. با توالی‌یابی ژن مورد نظر می‌توان از آن به عنوان ابزاری جهت شناسائی گونه‌ها و بررسی روابط فیلوژنتیک آنها استفاده نمود.همچنین با مطالعه همزمان تنوع به وسیله نشانگرهای DNA نظير چند‌شکلی تصادفا تکثیر شده[2] (RAPD) و يا  قطعه بين تواليهاي ساده تكراري[i] (ISSR) می‌توان تنوع ژنتیکی موجود بین اكوتيپهاي عناب ایران را بررسی کرد. RAPD اولین نشانگر مبتنی بر PCR بود که ابداع شد و متداولترین و پرکاربردترین آنها، خصوصاً برای مطالعه گونه‌هایی که اطلاعات اندکی از تنوع ژنتیکی آنها در دست است می‌باشد (شایسته، 1389).روش  ISSR-PCRبرای اولین بار توسط زیتکی ویز و همکاران (1994)گزارش شد.از آنجا که هیچ گونه اطلاعات مولکولی در زمینه دسته‌بندی ژنومی گونه‌های موجود عناب در ایران، وجود ندارد و حتی دسته‌بندی پراکنش گونه‌ای، جنسی، خانواده و … در این گیاه در ایران مبهم است، طی تحقیقی با همکاری گروه بیوتکنولوژی دانشگاه فردوسی مشهد و با توالی‌یابی ژن matK به عنوان ژن بارکد، روابط خویشاوندی، تنوع ژنتیکی و ارتباط سیستماتیک اکوتیپهای جمع‌آوری شده عناب از مناطق مختلف ایران, مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج کلی حاصل از مطالعه فیلوژنتیکی مبتنی بر توالی‌یابی ژنی, با مطالعه نشانگر RAPD  و  ISSR انطباق داده شده و در نهایت تنوع موجود جهت به کارگیری در پروژه‌های به‌نژادی آتی، شناسایی و ارزیابی گردید. مطالعه ساختار ژنتیکی جمعیتهایی از عناب، شناخت توان ژنتیکی توده‌های موجود و شناخت اکوتیپها جهت ارائه طرحهای اصلاحی تکمیلی برای این گیاه دارویی و قدیمی از اهداف کلی اجرای این تحقیقات بوده است. اکوتیپهای مورد بررسی از کلکسیون عناب ایران که به همت مرکز جهاد کشاورزی سربیشه در خراسان جنوبی گرد آوری شده است فرصت مناسبی برای تحقیق بر روی اکوتیپهای عناب ایران فراهم نمود. جدول 7-1 لیستی از این اکوتیپها و محل جمع آوری آنها را نشان می دهد.

–~~~~~~~~~~~~–

نتایج ارزیابی توالی ژن کاندیدای بارکدگذاری به عنوان یکی از ژنهای مرجع معرفی شده در سیستماتیک ژنتیکی تنها روی 18 اکوتیپ از میان کل اکوتیپها، حاکی از دسته‌بندی اکوتیپهای مورد بررسی در دو گروه ژنتیکی بود. گروه اول شامل اکوتیپ‌های قابل انتساب به گونه Z. jujuba بودند در حالیکه اکوتیپهای گروه دوم حضور محتمل گونه‌ای دیگر را نشان دادند. همچنین فاصله دو گونه Z. obtusifolia و Rhamnus cathartica که توالی آنها از بانک ژن به دست آمده بود، بر اساس ژن matK حاکی از تفکیک این دو گونه مختلف در فاصله ژنتیکی کوتاهی کمتر از 8 درصد است. بر این مبنا می‌توان حضور حداقل سه گونه مختلف را در میان انواع اکوتیپ‌های این کلکسیون محتمل دانست. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که احتمالاً می‌توان ژن matK را به عنوان بخشی از سیستم بارکدگذاری برای شناسائی گونه‌های عناب به کار برد اگر چه با توجه به کمبود اطلاعات کنونی موجود در کتابخانه جهانی بارکد برای این ژن در جنس Ziziphus نتیجه‌گیری قطعی در رابطه با این گونه‌ها، امکان‌پذیر نمی‌باشد(شایسته، 1389).

روش دیگری که اغلب در مطالعات جمعیتی استفاده می‌شود استفاده ازنشانگر های مولکولی نظیر ISSR و  RAPDاست. روش‌های اندازه‌گیری تنوع ژنتیکی نقش مهمی در ارزیابی منابع ژنتیکی گیاهان دارد. نگاره (7-16) نمونه ای از امکان سنجش تنوع ژنتیکی را در اکوتیپهای عناب با کمک نشانگرهای مولکولی نشان می دهد.در تکنیک RAPD آغازگرهای کوتاه PCR (معمولاً  bp10) با توالیهای تصادفی ساخته می‌شوند. این توالیهای تصادفی عموماً با یک یا چند ردیف در برخی از نقاط ژنوم گیاه یکسان هستند و آغازگرها به این نقاط چسبیده و یک قطعه از DNA را تکثیر می‌کنند. با انجام چند دوره PCR با آغازگرهای تصادفی می‌توان قطعاتی را یافت که برای افراد گیاهی یا جمعیتها تمیز دهنده باشند . به بیان دیگر یک قطعه مشخص که برای یک فرد تولید شده اما برای فرد دیگر تولید نشده است، بیانگر چند‌شکلی DNA است و می‌تواند به عنوان یک نشانگر ژنتیکی مورد استفاده قرار گیرد. وجود یک باند RAPD مبین یک آلل غالب است و عدم وجود آن بیانگر یک آلل مغلوب می‌باشد، بنابراین امکان تشخیص افراد هتروزایگوس از هموزایگوس غالب با نشانگرهای RAPD وجود ندارد. از جمله مزایای این نشانگر می‌توان به نیاز به مقدار کم DNA، عدم نیاز به مواد رادیواکتیو و تجهیزات آزمایشگاهی پیچیده، امکان غربال سریع و مؤثر توالی DNA بر اساس چندشکلی در تعداد زیادی مکان، اشاره نمود(عباسی،1389) . این روش برای یک ارزیابی سریع از اینکه چه تعداد ژنوتیپ در یک جمعیت وجود دارد و یک تخمین اجمالی از اینکه این ژنوتیپها چقدر باهم متفاوتند توصیه می‌شود.

نشانگر قدرتمند  ISSR-PCR نیز برای اولین بار توسط زیتکی ویز و همکاران (1994)گزارش شد. ISSR ها نشانگرهایی هستند که توسط PCR در حضور آغازگري که مکمل ریز ماهواره هدف است، تکثیر می‌‌شوند. تکثیر در حضور این آغازگرها به MP-PCR[3] نیز معروف است. چنین تکثیری نیاز به اطلاعات توالی نداشته و منجر به تولید الگوهای چند‌جایگاهی و بسیار چند شکل می‌گردد. قطعات ISSR، توالی DNA به طول 3000-100 جفت باز می‌‌باشند که بین دو ناحیه میکروستلایت که در جهت مخالف هم قرار گرفته‌اند، جای دارند. آغازگرهایی بر اساس ریزماهوارک استفاده می‌‌شوند تا توالی DNA بین دو SSR را تکثیر کنند .نتایج بهره گیری از مارکرهای مولکولی فوق نشان داد که دو گروه اکوتیپهای نوار شمالی کشور (استانهای مازندران و گلستان) و نواحی مرکزی (استانهای اصفهان و فارس ) در فاصله بیشتری با اکوتیپهای خراسان جنوبی قرار دارند، به نظر می‌رسد این نواحی به همراه خراسان جنوبی را می توان به عنوان هسته‌های احتمالی تنوع عناب در ایران مطرح نمود. همچنین با توجه به دندروگرام تجزیه خوشه ای مربوط به نتایج مارکر ISSR و حضور اکوتیپهای خراسان جنوبی در تمامی گروههای تفکیک شده بر مبنای آغازگرهای مختلف این نشانگر و با توجه به اینکه خراسان جنوبی از دیرباز محل کشت عناب بوده است، به نظر می‌رسد این ناحیه می‌تواند به عنوان مبدأ احتمالی مقدم در پراکنش عناب در ایران مطرح باشد.

مقایسه دندروگرام به دست آمده بر اساس آغازگرهای ISSR با تکرارهای دو و سه نوکلئوتیدی این نکته را مشخص کرد که در بررسی انجام شده نشانگر ISSR  توزیع مناسبی را چه در نواحی کدکننده و چه در نواحی بین ژنی (غیر کد کننده) داشته است. نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای حضور اکوتیپهای خراسان جنوبی را در همه دسته‌ها نشان داده و مبین این نکته بود که احتمالاً تنوع قابل مشاهده در خراسان جنوبی تقریباً  با تنوع حاکم بر کشور مطابقت می‌نماید. به عبارت دیگر تنوع کل کشور درتنوع اکوتیپی خراسان جنوبی خلاصه شده است. نگاره شماتیکی(7-17) از استانهای کشور و پراکنش ژنوتیپهای متنوع بر اساس نشانگرهای مولکولی روی اکوتیپهای با اشتراک منشاء (رنگ مشابه) از مناطق خاصی از کشور به عنوان مراکز هسته ای تنوع عناب در ایران حکایت دارد(عباسی،1389) .

5-بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپهای گیاه دارویی عناب بر اساس روش پاتومی و کاراویا :

در این پژوهش به منظور بررسی ویژگیهای اکوتیپهای عناب ایران تعداد 24  اکوتیپ از ایستگاه مرحوم بدیعی انتخاب و صفات کمی و کیفی آنها در آزمایشگاههای تربیت مدرس و تهران در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار با روش پاتومی و کاراویا مورد ارزیابی قرار گرفت.کلیه اندازه گیریهای وزنی با استفاده از ترازوی الکترونیکی با دقت یک ده هزارم گرم صورت پذیرفت.طول،قطر میوه و هسته با کمک کولیس الکترونیکی با دقت یک صدم میلی گرم صورت پذیرفت.تجزیه همبستگی ساده صفتها نشان داد که همبستگی مثبت و منفی معنی داری بین برخی صفتهای مهم وجود دارد که می توان به همبستگی مثبت بین مقدار موسیلاژ با  نسبت گوشت به هسته و شکل هسته و همبستگی منفی بین مقدار موسیلاژ را تعریف نمود.تجزیه خوشه ای اکوتیپها را در 4 گروه قرار داد و 3 گروه با خاستگاه اصفهانی ،قمی و مازندرانی بودند.بر اساس نتایج به دست آمده،تنوع بالایی بین صفات ارزیابی شده مشاهده شد که تنوع بالای ژنتیکی بین اکو تیپها را نشان می دهد و می تواند زمینه مناسبی برای به نژادی این گیاه ارزشمند فراهم آورد . (شاه حسینی و همکاران،1389.ص1-3).

« 1 2 3 4»

دیدگاهتان را بنویسید