آخوند و شخصيتهاي هم اسم و هم دورانبرای درک این موضوع که نام آخوند در هیچ یک از منابع پیشین نیامده و به عنوان شخصیتی گمنام زیسته منابع موجود در معرفی مشاهیر قهستان به شرح ذیل مطالعه و مورد تحقیق قرار گرفت : کتاب بهارستان(شیخ محمد حسین آیتی،1320 شمسی)،رجال قاین(سید محسن سعیدزاده،1369)، رجال قاين ( محمد باقر آيتى بيرجندى که این رساله زیر نظر محدّث ارموی به وسیلۀ سید كاظم موسوی تصحیح و در سال 1345 ش در360 صفحه منتشر شده است).الذریعه (شیخ آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن، 1255 – 1348) . پس از بررسی منابع فوق الذکر در میان علمای هم عصر آخوند که نام آنها محمد حسن باشد به 4 اسم برخورد می کنیم : محمد حسن قاینی پدر بزرگوار آیت ا .. آیتی و فرزند أسد الله بن عبد الله قائني بيرجندي خراساني(سعیدزاده ،ص131)، محمد حسن خوسفي قائني(بهارستان،ص317)، محمد حسن قاینی فرزند علی (سعیدزاده،ص 575)، محمد حسن قاینی(سعیدزاده،ص 575) که به دلایل مشروح ذیل این اشخاص نمی توانند آخوند ملا محمد حسن هردنگی باشند : 1- محمدحسن قايني پدر بزرگوارآيت ا…آيتي نمي تواند آخوند ملامحمدحسن هردنگی باشد چرا كه محل تولد آخوند در روستاي هردنگ از توابع بخش خوسف شهرستان بیرجند و محل تولد پدر حضرت آيت ا…روستاي گازار از توابع بخش مرکزی شهرستان بیرجند مي باشد. 2- نام پدر و پدر بزرگ آیت ا .. آیتی همانطور که قبلا نیز بیان شد أسد الله بن عبد الله قائني بيرجندي خراساني و نام پدر و پدربزرگ آخوند ملا محمدحسن هردنگی محمد رفیع بن علی بن حسن قیس آبادی می باشد . 3- مشابهت اسمي معمولا زياد مي باشد به خصوص كه درآن زمان به دليل مركزيت قاينات در قهستان برخي از علماي قاين در ساير نقاط اسلام با پسوند قايني شهرت داشته اند، مانند محمد حسن خوسفي قائني. 4- روستاي هردنگ از توابع دهستان قيس آباد بخش خوسف شهرستان بيرجند مي باشد و اين موضوع كه شايد آخوند از شاگردان مرحوم ميرزاي شيرازي بوده با توجه به اينكه دركتاب بهارستان از شخصيتي به نام ملامحمدحسن خوسفي قايني نام رفته كه با نامه مرحوم ميرزاي شيرازي به اميرعلم خان سوم معرفي شده است و به دليل شهرت بالاتر خوسف نسبت به روستاي هردنگ و با در نظر گرفتن احترامات خاصي كه از سوي خاندان علم تا زمان ارتحال آخوند نسبت به ايشان ابزار مي شده،اینکه آخوند ایشان باشد،دور از ذهن نيست ولی به دو دلیل این شخصیت نیز نمی تواند آخوند ملا محمد حسن هردنگی باشد : اول اینکه تاریخ تولد و ارتحال محمد حسن خوسفي قائني به ترتیب 1262 و 1334 قمری می باشد ولی تاریخ تولد و ارتحال آخوند محمد حسن هردنگی 1260 و 1327 قمری می باشد. دوم اینکه آخوند در مقدمه ديوان اشعارش تصریح می کند که من برای تحصیل علوم دینی چندان دور نرفته ام و این مطلب با در نظر گرفتن بعد مسافت تا سامراء که محل برگزاری کلاسهای درس مرحوم میرزای شیرازی بوده منطقی به نظر نمی رسد. |
 |
 |
|