ارزش و احترام آخوند از دیدگاه حکومت

ارزش و احترام آخوند از دیدگاه حکومت آنقدر بالا بوده است که در بيش از 15 حکم مختلف به صورت مستقيم و غير مستقيم ،امير علم خان حشمت الملك ،امير اسماعيل خان علم و محمد ابراهيم خان حشمت الملك به تمامی نیروهای مالیه تاکید می کنند که به آخوند تعرضی ننمایند که در غیر این صورت مورد مواخذه و تنبیه قرار خواهند گرفت.این احترام از سوی حکومت در حقیقت به دو دلیل صورت می گرفته است :

1.حاکم شرع قهستان.

2.استاد حوزه های علمیه  قاینات.

حال به بررسی چند سند موجود در این باره می پردازیم (اسناد حکومتی امرای قهستان،1290 – 1331 قمری) :

1. امير اسماعيل خان علم در نامه ای  به تاریخ 1311 قمری  اين گونه مي نويسد : مباشرين حال و استقبال ناحیه هردنگ و سرچاه عماري را مقرر مي‌شود كه در شهور ماضيه از قرار استماع و بازديد عالي شأن علي‌اكبر بيك نجف بيك ، موازي 35 رأس گوسفند جزو مصادرات علي اكبر بيك جهت جناب مستطاب فضائل و كمالات اكتساب، علام فهام عزيز مكرم و مهربان،‌ آخوند ملامحمدحسن هردنگي به قلم آمده است و چون جناب معزي اليه استحقاق هرگونه مرحمتي را داشته و دارد و حكم رفيعه از خدمت فَلَك رَفعَت مرحوم قبله گاه سركار اميرتومان[1] نَوَّرَا… مرقده صادر شده كه مباشرين مزاحمت به جناب معزّي اليه نرسانند و در محاسبات سابقه هم به خرج مباشرين آمده و محسوب شده ، ‌لهذا مقرر شد كه ارباب سرگله گوسفندان مزبور به وجه من الوجوه سابقاً و لاحقاً ، حالاً و استقبالاً احدي از عمّال به جناب آخوند تعرض نرسانند چه به خرجِ ممضي و محسوب است و مطالبه سند مجدد هم ننمايند. المقرر اهالي دفتر در سرمحاسبه از قرار مقرر عمل نمايند. زياده مرقوم نشد. المقرر به تاريخ اُودئيل 1306 و مابعدها ،‌همه ساله به خرج ممضي است. في شهر ربيع الثاني.

2- امير علم خان حشمت الملك به خاطر احترام ویژه ای که برای مرحوم آخوند قائل بود در نامه اي اين گونه بیان می کند : نظر به التفات و مرحمت عامه مردم که به قاطبه سلسله علماء و دعاگویان داریم خصوصا جناب مستطاب علام آخوند ملا محمد حسن که دعاگوی حقیقی هستند دو نفر از طایفه منتسب به ایشان یکی میرمحمداسماعیل پسر عمه و دیگری میرمحمدحسین نوه عمه ایشان را به ایشان بخشیدیم که در تکلیف سربازی کسی را به ایشان متعرض نباشد و این دو نفر را معاف فرمودیم .اگر کسی به ایشان از کارگزاران یا متبرعان به خدمت متعرض شود مورد مواخذه خواهند بود.حسب مرقوم تخلف نورزند (1299قمری).

3- امير علم خان حشمت الملك در نامه اي اين گونه مي نويسد : عشار ناحیه هردنگ و سر چاه را مرقوم می شود که در خصوص گندم جناب مستطاب مقدس الالقاب آخوند ملا محمد حسن زید فضله، عشریه جناب ایشان رجوع نگرفته که به تخفیف مقرر فرمودیم؛البته در این باب از قرار مرقوم تخلف نورزید که مورد ایراد و مواخذه خواهد بود(1299 قمری).

4- امير علم خان حشمت الملك در سال 1300 قمری در نامه اي اين گونه  مي نويسد: حرازان ناحیه هردنگ و سرچاه عماری را مقرر می شود چون رعایت جناب علماء علام کثر ا…  امثالهم سیّما جناب مستطاب فضائل و کمالات اکتساب علام فهام آخوند ملا محمد حسن که به محسنات صوری و معنوی آراسته می باشند همیشه منظر نظر است ، لهذا در خصوص مالیه جناب ایشان چه در جمعی هردنگ زراعت شده باشد و چه در غیر آن،حرازان متعرض نشده و حرز هم ننمایند و به دفتر هم نیاورند که سر حرزی هم مطالبه ننمایند و اگر هم به دفتر آمد اهل دفتر موضوع را دانسته باشند و برای مالیه حسابی نیست.

5- محمد ابراهيم خان حشمت الملك علم در نامه اي اين گونه مي نويسد : عمال حال و استقبال ناحيه هردنگ و سرچاه عماري را مرقوم مي‌شود كه از تاريخ صدور ( اين حكم) كه هذه السنته ميمونه ئيلان ئيل خيريه دليل است و ما بعدها نظر به رعايت و جانبداري جناب مستطاب قدس خطاب عمده العلماء الاعلام عزيز محترم مهربان علام ممتحن آخوند ملامحمدحسن هردنگي ذي فضله در باب جناب معظم‌له به قرار تشخيص ضمني كما في السابق : ارباب جمعي ناحيه هردنگ و ارباب جمعي سرچاه عماري ،به تخفيف ابدي و احسان مدامي مقرر داشتم [2] كه همه ساله از قرار همين حكم حكومتي به خرج منظور داشته و مطالبه سند مجدد از جناب معظم له ننموده،‌ موقوف دارند. المقرر عاليجنابان ارجمندان اهالي دفترخانه مباركه، شرح مسطوره را ثبت و ضبط ، از قرار تشخيص فوق به خرج محاسبه عمّال محلّ مسطوره منظور داشته و مطالبه سند مجدد ننمايند كه مصون از تغيير و تبديل است. زياده مرقوم نشد .البته از قرار مراتب ،مرقومه معمول داشته،‌ تخلف و انحراف نورزند. في شهر جمادي الاولي 1323 قمري.(یکسال بعد از شروع حکمرانی امير محمد ابراهيم خان شوكت الملك این حکم صادر و تا زمان فوت آخوند در سال 1327 قمری اجراء می گردیده است).

6- امير اسماعيل خان علم در نامه ای  به تاریخ 1318  قمری  اين گونه مي نويسد :

عمال حال و استقیال حال ناحیه هردنگ و سرچاه را مرقوم می شود در باب مالیات جناب مستطاب فضائل مآب عزیز ممتحن آخوند ملا محمد حسن هردنگی که به تخفیف مقرر بوده و همه ساله بر او  صادر می شده، کما فی السابق به تخفیف مقرر است و همه ساله به موجب این حکم به خرج عمال ناحیه هردنگ و سرچاه محسوب خواهد بود . ارجمندان اهالی دفترخانه شرح مرقوم را ثبت و ضبط دفتر نموده و در تغییر و تبدیل این رقیمه حسب مقرری معمول داشته و تخلف نورزند.

7- در سندی که با مُهر امیر محمد ابراهیم علم تایید شده ، از آخوند در زمان رحلتش با عنوان امام المرحوم یاد می شود که متن آن ظاهرا پیشکشهایی است که توسط او،خاله ،دختر خاله و شهربانو  برای جلسه فوت آخوند تدارک و ارسال گردیده است ولی به دلیل از بین رفتن کاغذ و رنگ جوهر متن قابل ترجمه نمی باشد.

نكاتي در باب اسناد بيان شده :

1.با يك حساب معمولي تاريخهاي ابلاغي احكام  به راحتي مي توان  فهميد كه آخوند 28 سال از پرداخت ماليات ساليانه معاف بوده است،در حالي كه وجود يك چنين احكامي را در ساير شخصیتهای مشابه پيدا نمي كنيم.آيا اين بخشش به خاطر وجود صفات روحاني،ويژگيهاي انساني،تسلط علمي و حاكميت شرع ايشان نبوده است؟

2.هر چه به زمان فوت آخوند نزديك تر مي شويم نوع قلم و لفظ حكام قهستان در احترام به ايشان متغير مي گردد،به گونه اي كه تا قبل از سال 1322 قمري ايشان با القاب مستطاب فضائل و کمالات اکتساب،علام فهام و جناب مستطاب فضائل و كمالات اكتساب، علام فهام عزيز مكرم و مهربان  و ‌ بعد از سال 1322 قمري تا زمان ارتحالش با القاب جناب مستطاب قدس خطاب عمده العلماء الاعلام عزيز محترم مهربان علام ممتحن و امام المرحوم ياد مي شود.

« 1 2 »