مزار سیدناالحسین ( دهک ) عربخانهنتیجه : حضور با برکت برخی از خاندانهای مهم و تاثیرگزار در برخی مناطق از نظر اجتماعی، مذهبی و اقتصادی بسیار مشهود می باشد. خاندان علم از نظر سیاسی و اقتصادی و خاندان هردنگی از نظر مذهبی و اجتماعی نقش پر رنگ و موثری در منطقه قهستان ایفا نموده اند. اسناد بسیار زیادی از خدمات خاندان هردنگی برای مردم منطقه قهستان به یادگار مانده است. این اسناد مربوط به امور شرعی و مذهبی مردم می باشد. تولیت مزار سیدنا الحسین نیز توسط خاندان علم به علمای معروف و مشهوری مانند شیخ محمد حسن هردنگی تفویض گردید. اسناد معرفی شده در این مقاله مشتی نمونه از خروار است. از مجموع اسناد بررسی شده، می توان به نتایج ذیل دست یافت :
2- اشاره به زخمی بودن دست امیر اسماعیل خان که تاکنون توسط مورخان بیان نشده است. 3- تام الاختیار بودن ملا محمد حسن در امورات وقفی خاندان علم و در رسیدگی به امورات مزار دهک. 4- مبلغ اجاره و به نوعی درآمد مزار در 9 سال حدود 63 تومان خراسانی وقت بوده که این نشان از اهمیت و شوکت و جایگاه مهم مزار در اعتقادات مردم آن دوران ولایت قاینات داشته است. 5- در این سند از سفر امیر حسنخان و امیر اسماعیل خان، جهت زیارت مزار و رسیدگی به وضعیت مزار نام برده می شود که این نیز تاکنون در تاریخ قهستان بیان نشده است. 6- وجود خشکسالی مدت دار، حمله ملخها و از بین رفتن محصول روستای دهک عربخانه در حدود سالهای 1310 تا 1321 قمری که در منابع تاریخی قهستان نیامده است. 7- گلایه ملا محمد حسن از امیر اسماعیل خان به دلیل عدم مراجعت و رسیدگی به امورات مزار . 8 – تقاضای ساخت ضریحی برای مزار دهک به مانند ضریح مزار دره شیخان. 9- تامین مبلغ 50 تومان خراسانی از اجاره مزار کثیر الانوار قریه دهک جهت ساخت ضریح برای مزار دهک. 10- وجود ضریح برای امامزادگان دره شیخان در سال 1321 قمری. 11- مزار در حدود سالهای 1310 تا 1321 قمری دارای دو درب ورودی بوده که بعدها به یک در ورودی کاهش یافته است. 12- علاقه امیر تومان و امیر اسماعیل خان به این مزار در بین سایر امرای خزیمه علم کاملا مشهود و ملموس است.چنانکه اولین وقفیات در این خاندان مربوط به امیر علم خان حشمت الملک و اوج خدمات به مزار مربوط به امیر اسماعیل خان می باشد. 13- علاقه امیر اسماعیل خان به شرکت در جلسات روضه خوانی مزار با وجود بعد مسافت فراوان تا بیرجند که در منابع تاریخی اشاره ای به آن نشده است. 14- در بررسی اسنادی نام این مزار، تا زمان تالیف کتاب بهارستان شیخ محمد حسین آیتی، چیزی به اسم مزار سیدنا الحسین وجود ندارد و در تمامی اسناد موجود فقط بحث از مزار قریه دهک عربخانه می باشد لذا علت اشتهار مزار به سید الحسین بیشتر به خاطر سادات مدفون در روستای حسین آباد سادات می باشد که امامزاده نیز منتسب به آنها است. 15- ساخت یک آسیاب جهت رفع مشکلات مردم در روستای دهک 15- رسیدگی به امورات شرعیه مردم عربخانه توسط خاندان هردنگی از حدود سال 1230 قمری تا دهه 70 شمسی . 16- آنچنانکه از بررسی اسناد 20،21، 22 و37 بر می آید، این مزار تا سال 1323 شمسی با نظارت امیر محمد ابراهیم خان و هیئت امناء شرع قاینات با تولیت اولاد ملا محمد حسن مدیریت می شده است ولی از این سال تا اوایل دهه 1370 شمسی برنامه ریزی و هدایت مزار بر عهده علماء ناحیه هردنگ و اولاد ملا محمد حسن قرار می گیرد و از سوی امرای خزیمه علم و هیئت امناء شرع قاینات علاقه مندی به پیگیری مسائل مربوط به آن دیده نمی شود(توضیح آنکه در حاشیه اسناد شماره 20 تا 22 اثر امضاء و مهر امرا و علمای قاینات دیده می شود ولی روند ادامه فعالیتهای مزار در سند شماره 37 توسط علماء ناحیه هردنگ معین و مهر و امضاء آنها در حاشیه سند گواه بر این موضوع است). « 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 » |
 |
 |
|