آيت ا.. سيد اسماعيل صدراخلاق فردی سید اسماعیل معنویت و شخصیت اخلاقی بسیار قوی و تأثیرگذاری داشت و «کسانی که به دنبال امور معنوی بودند، ایشان را در مقام خیلی بالایی می‌دیدند». به اخلاص، تواضع، حسن اخلاق، زهد، گریز از ریاست و لوازم آن، توکل بر خداوند، قدرت اراده و ثبات قدم شهرت داشت. معروف بود که گفتار و سکوت و نیز حرکت و سکونش همه برای رضای خداوند است. وضع ظاهری زندگیش چونان خصوصیات اخلاقیش، قبل و بعد از مرجعیت، هیچ تفاوتی نداشت. هرگز نه خدمتکاری داشت، نه محافظی و نه کمترین حاشیه‌ای. در کوچه و خیابان به تنهایی راه می‌رفت، تنهایی مسافرت می‌کرد و نامه‌های وارده را نیز به رغم شمار زیاد آنها شخصاً با دست‌خط خود جواب می‌داد. نه خود و نه خانواده‌اش، از سهم امام استفاده نکردند، و در همان حال تا آخر عمر مقید ماند که هرگز از هیچ‌کس پولی را استقراض نکند. در رساندن وجوهات به نیازمندان و اهل علم روش‌های زیبا و خاصی داشت؛ چنان‌که همه ضامن عزت نفس، مناعت طبع و آبروی افراد و لذا اغلب مخفیانه بودند و افراد در نمی‌یافتند از چه طریق وجوهات را دریافت داشتند. بسیاری بعد از فوت سید اسماعیل فهمیده بودند که بعضی از سهم امام‌ها و خدماتی که دریافت می‌داشتند، از ناحیه آن بزرگوار بوده است. خود وجوهات را نگاه نمی‌داشت، بلکه آنها را به بعضی اخیار و تجار مورد اعتماد می‌سپرد تا بر اساس مقرر میان اهل آن تقسیم کنند.
تأسیس شرکت اسلامیه سید اسماعیل اگرچه در سراسر زندگی از ریاست، زعامت و لوازم و ملزومات آن گریز داشت، اما در حفظ کیان اسلام و مرزهای عالم تشیع در برابر خطر استعمار بسیار غیرتمند بود و به هنگام ضرورت از مداخله در سیاست باک نداشت. وی یکی از مؤثرترین اسباب مقابله با نفوذ استعمار را کاهش وابستگی صنعتی و اقتصادی به آنها از راه گسترش صنایع و بازرگانی ملی‌و در یک کلام خودکفایی مسلمان‌ها می‌دانست. به همین جهت تأسیس «شرکت اسلامیه» توسط برخی بازرگانان خوشفکر اصفهان در شانزدهم شوال سال 1316ق مورد تأیید و تشویق فراوان وی قرار گرفت. چنان‌که پس از رسیدن اولین محموله منسوجات آن شرکت به نجف، شخصاً به اتفاق آیت‌الله العظمی آخوند خراسانی در مجلس جشنی به همین مناسبت شرکت و بر ضرورت ترویج و توسعه منسوجات وطنی و صنایع داخلی تأکید کردند. همچنین در سال 1318ق به اتفاق آیات عظام آخوند خراسانی، حاج میرزا حسین حاج میرزا خلیل، سید محمد کاظم یزدی، محمد غروی شربیانی، محمد حسن ممقانی، میرزا حسین نوری و شیخ‌الشریعه اصفهانی بر کتاب «لباس التقوی» تألیف حجت‌الاسلام سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی تقریظی سنگین نوشت و ضمن آن ابراز امیدواری کرد: «مسلمانان [با تأسیس این شرکت] از گرفتاری به کفار برهند … و ممالک محروسه ایران از احتیاج به کفر مستغنی شود».
اتحاد شیعه و سنی سید اسماعیل «اتحاد شیعه و سنی» را برای مقابله با تهدیدات روزافزون استعمار ضرورتی اجتناب‌ناپذیر می‌دانست و بر همین اساس در سال 1329ق به اتفاق آیات عظام آخوند خراسانی، شیخ‌الشریعه اصفهانی، شیخ عبدالله مازندرانی و حاج‌آقا نورالله اصفهانی در بیانیه‌ای مشترک بر «وجوب تمسک به حبل اسلام» و «وجوب اتحاد تمام مسلمین در حفظ بیضه اسلام و نگهداری جمیع مملکت‌های اسلامی از عثمانی و ایرانی از تشبثات دول بیگانه و حمله‌های سلطنت‌های» تأکید نمود. |
 |
 |
|